Cumhuriyet ile yaşıt olan Türk edebiyatının usta ismi anılıyor: Akbal 101 yaşında!

Yalnız Türk edebiyatı değil, gazeteciliğin ve dergiciliğin de usta isimlerinden, İstanbul’da 20 Nisan 1923’te doğan Oktay Akbal, devlet adamı, romancı Ebubekir Hâzım Tepeyran’ın torunuydu. Yazın hayatı 1943 ve 1944 yıllarında Servet-i Fünun Uyanış dergisinde sekreterlikle başlayan Oktay Akbal, 1947 ve 1951 arasında Milli Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosu’nda memurluk yaptı, yaşamını asıl olarak gazetecilik yaparak kazandı. 

‘SANAT, EDEBİYAT, İNSAN’ 

Oktay Akbal, 1999 yılında Cumhuriyet Kitapları’ndan çıkan “Sözcüklerle Yolculuk” kitabının girişinde gazete yazılarının hepsinin sanatla, edebiyatla, dolayısıyla yaşamla, insanla ilgili olduğunu söyler. Bu yazılar için: “Okurları dostça bir yaklaşımla, birlikte duyup düşünmeye çağırma söyleşileridir” der. 

Türk Dil Kurumu’nun çatısı altında 1960’lı yıllarda buluşan, 12 Eylül’de kapatılıncaya kadar da birlikte çalışan Köy Enstitüsü çıkışlı dilbilimci Emin Özdemir, “Oktay Akbal’ın öykülerinde, şiirselliğin o ipeksi sesini duymuşumdur hep. Romanları, denemeleri, günceleri, köşe yazılarında da böyledir bu. Doğallığın sınırlarını zorlamadan, cilalayıp verniklemeye başvurmadan aydınlık, ferah bir söylem yaratıyor” diyerek Çehov’un ardılı olduğunu söyler. Bu 2015 tarihli yazı daha pek çoğuyla birlikte Cumhuriyet Kitapları’ndan Ağustos 2022’de çıkan Ayla Akbal ve Mustafa Köz imzalı “Oktay Akbal’ın Anısına Saygıyla” kitabında yer alıyor. 

Bu yolculuklar edebiyat ve basın çevrelerinde takdir görür. Akbal’a 1950’de “Garipler Sokağı” ve 1958’de “Suçumuz İnsan Olmak” ile Türk Dil Kurumu Roman Ödülü iki kez verilir. 1959’da Sait Faik Hikâye Armağanı’na “Berber Aynası” ile değer görülür. 1982 Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Başarı Ödülü’nü “Güncel Yazı Dalında”, 1993 Sedat Simavi Ödülü’nü “Senin Adın Aşk” ile alır. 2000 yılı Orhan Kemal Roman Armağanı ve 2005 Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü Akbal’a sunulur. 

Akbal ardında Türk edebiyatına damga vuran 70’i aşkın eser, sayısız yazı bırakarak 28 Ağustos 2015 yılında 92 yaşında Muğla Akyaka’da yaşama veda etti.

‘GENÇLER OKUSUN İSTERDİ’

Şu sıralar şair Leyla Şahin ile birlikte şiirlerini kitaplaştırmaya çalışan eşi Ayla Akbal, “Oktay Akbal, daha sağlığında Yıldız Teknik Üniversitesi’ne 4 bin 500 kitabını bağışladı. Ölümünden sonra Fransızca kitapları Galatasaray Üniversitesi’ne, Türkçe kitapları Muğla Sıtkı Koçman ve Kültür Üniversitesi’nin de aralarında bulunduğu kütüphanelere verdik. 2020 yılında Muğla Türkan Saylan Kültür Merkezi içinde Oktay Akbal Edebiyat Kitaplığı açıldı. Kitap ve özel eşyaları bu kütüphaneye kondu. Oktay Akbal gençlerin okumasını çok isterdi ve aydınlık yarınlara okuyarak ulaşacaklarını inanırdı” diyerek eserlerini gençlerle buluşturma arzusunu dile getirdi.